Vanaf het moment dat Ruchama een blog over haar typemachines publiceerde, ontvangen we geregeld berichtjes van Ryk van Dijk. Ryk weet een heleboel over schrijfmachines en helpt anderen graag. Hij beantwoordde al verschillende vragen van Postfabriek-lezers en repareerde zelfs de schrijfmachines van enkele van hen! Dat er steeds meer liefhebbers van deze oude machines zijn, blijkt ook uit de hoeveelheid mailtjes die wij erover krijgen. En als Ruchama het antwoord niet weet, verwijzen we altijd naar Ryk! Na jarenlang mailverkeer achter de schermen, vinden we het tijd voor blogs over Ryk en zijn schrijfmachinemuseum. Zijn passie voor schrijfmachines is zó bijzonder, dat delen we graag met jullie allemaal! 

Hoe het allemaal begon

Ryk van Dijk kan zich nog heel goed herinneren hoe hij tijdens het examen op de Lagere Technische School uit de klas werd gehaald door zijn metaalleraar de heer Meijer. In de hal van de school stond een bekende van zijn ouders, de heer Winsemius, die de school had gevraagd naar een toekomstige schrijfmachinemonteur. Dat Ryk door de heer Meijer werd uitgekozen voor een vak waarvan hij nog nooit had gehoord, voelde heel apart. En toen hij vroeg wat een schrijfmachinemonteur dan wel niet is, werd hij meegenomen naar de afdeling administratie waar een Hermes schrijfmachine stond. Daar maakte hij voor het eerst kennis met de wereld van de schrijfmachines.

De heer Meijer zag het niet zitten dat Ryk zijn brood zou gaan verdienen in de elektra- en metaalbranche en sprak zo overtuigend over deze mogelijkheid dat hij bij de toenmalige Algemeene Friesche verzekeringsmaatschappij terecht kwam. Daar werd Ryk, samen met zijn collega Gosse Faber, onder streng toezicht het vak van schrijfmachinemonteur bijgebracht.

Schrijfmachinemonteur

Dat dit vak hem op het lijf geschreven was, bleek wel uit zijn diensttijd in 1965. Een selectie-officier vroeg Ryk naar zijn hobby’s en hij had er maar één: schrijfmachines! En zo werd Ryk schrijfmachinemonteur in zijn diensttijd. Na een overplaatsing naar Amsterdam werd hij van januari tot en met augustus te werk gesteld bij de firma Remington op de Overtoom waar je als soldaat in de burgermaatschappij het vak van schrijfmachinemonteur werd bijgebracht. Volgens Ryk was dit een werkelijk unieke en prachtige tijd. In de avonduren machines nakijken op de kazerne was een goed tijdverdrijf en zorgde ervoor dat ze hem daar graag wilden houden. Hij werd niet overgeplaatst naar de centrale werkplaats in Meppel. In Amsterdam ontdekte Ryk de Olympia schrijfmachine, “met de Duitse degelijkheid.” En na een periode van 21 maanden keerde hij terug naar de Algemeene Friesche verzekeringsmaatschappij. Daar won Olympia het al gauw van de aanwezige merken als Olivetti, Hermes en Underwood.

Vanaf die bijzondere dag dat Ryk uit de klas werd gehaald, tot op de dag van vandaag spelen schrijfmachines een grote rol in zijn leven. Vijfentwintig jaar lang mocht hij dit prachtige vak uitoefenen en daarnaast wisten veel mensen hem voor onderhoud- en reparatiewerkzaamheden te vinden. Ook begon hij schrijfmachines te verzamelen, want de werking van deze machines en de verschillende merken boeien hem enorm! In totaal heeft Ryk bijna 500 schrijfmachines. Een deel daarvan kan je komen bewonderen, want hij heeft een schrijfmachinemuseum op zolder!

Schrijfmachinemuseum Sjoch!

Het schrijfmachinemuseum van Ryk ligt in Gytsjerk, een dorpje in Friesland. Het heeft een Friese naam: Sjoch! Een veel voorkomende reactie van mensen die de oude machines zien is namelijk: ‘Sjoch (kijk), mijn opa had er vroeger ook zo een!’ Zijn museum heeft hij naar die uitspraak vernoemd. Er staan ongeveer 250 machines uitgestald, waar Ryk je van alles over kan vertellen. In dit filmpje van Omrop Fryslân zie je met hoeveel enthousiasme hij dat doet. En voor bezoekers die geen Fries verstaan: wees gerust! Hij kan het ook in het Nederlands vertellen.

Wil je een kijkje nemen in dit museum? Of heb je zelf een schrijfmachine die een onderhoudsbeurt of een reparatie kan gebruiken? Je kan Ryk en zijn schrijfmachines op afspraak bezoeken of als het bord aan straat staat. Je vindt Schrijfmachinemuseum Sjoch! aan de Nieuwe Straatweg 73 in Gytsjerk.

Heb je een vraag voor Ryk?

Ryk krijgt regelmatig mailtjes met vragen over schrijfmachines. Veel voorkomende vragen zijn bijvoorbeeld ‘Ik heb een oude typemachine op de kop getikt. Hoe maak ik die schoon?’ of ‘De wagen wil niet verder naar rechts. Wat nu?’ Meestal vraagt Ryk of je een foto kan sturen en is het een kleinigheid om het probleem op te lossen. Dat soort vragen (en antwoorden) willen we graag bijeenbrengen in een volgend blogje vol handige tips! Heb jij ook zo’n vraag? Laat dan een reactie achter onder dit blog of stuur ons een mailtje! Reparaties op afstand uitvoeren, gaat helaas niet. Wil je je machine laten repareren of reinigen? Dat kan natuurlijk ook! De laatste tijd komen schrijfmachinegebruikers daarvoor uit het hele land naar Gytsjerk en gaan blij weer huiswaarts. Neem daarvoor contact op met Ryk zelf!

Lieve groetjes,

Nienke