Tags

, , , , , , ,

Stef Biemans vluchtte met zijn gezin naar Spanje. Hij beleeft deze grote verandering anders dan zijn vrouw. Om te kunnen begrijpen wat dit met haar doet, schrijft hij haar een brief. En na die ene brief besluit hij meer brieven te schrijven. Niet naar zijn vrouw, maar naar andere bewoners van zijn toevluchtsoord. Dat een brief een prachtig middel voor kennismaking is, laat Stef zien in zijn nieuwe serie: Brieven aan Andalusië.

Op zoek naar een toevluchtsoord

Iets meer dan een jaar geleden woonde Stef nog samen met zijn vrouw Audrey en hun twee kinderen in Nicaragua. Toen dat land in een diepe crisis belandde, zag hij zijn stad plotseling in een slagveld veranderen. In zijn straat werd met scherp geschoten op ongewapende demonstranten en in zijn tuin kwamen traangasbommen terecht. Toen een tante van Audrey midden in de nacht meerdere keren opbelde met de mededeling dat er een contactbom in hun tuin gegooid zou worden, besloten ze de stad uit te rijden.

Het was vier uur in de ochtend geweest toen wij ons huis in Nicaragua hadden verlaten. Ik had al een maand lang met de honkbalknuppel van mijn zoontje bij de voordeur zitten waken. Toen er een staakt-het-vuren was ontstaan, hadden we onze kans gegrepen om naar het vliegveld te rijden.

Vanuit een hotel vlakbij het vliegveld moesten ze beslissen wat ze gingen doen. Naar Nederland gaan leek de eerste logische optie, maar na een telefoontje met de Immigratie- en Naturalisatiedienst werd duidelijk dat Audrey eerst vanuit haar eigen land een inburgeringsexamen moest doen. Er was geen uitzondering mogelijk: ‘regels zijn regels.’ Toen besloten ze naar Spanje te gaan. Daar konden ze wel meteen terecht.

Verschil in beleving

Om in Spanje in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning, moesten ze zich inschrijven bij een gemeente. Ze namen het besluit in een dorp te gaan wonen dat op thuis leek. Stef hoopte dat Audrey en de kinderen daar zo snel mogelijk zouden aarden. Maar bij nader inzien denkt Stef dat hij in de eerste maanden van hun verblijf in Spanje lichtelijk in de war was. Een onderdeel van die verwarring was dat hij de gevoelens van zijn eigen vrouw nog maar moeilijk begreep. Terwijl zij zich zorgen maakte over de politieke gevangenen in haar land, dacht hij dat het verstandig was om zich zoveel mogelijk te vereenzelvigen met Andalusië. ‘Jezelf aanpassen, dat is de sleutel tot geluk’, hoorde hij zichzelf een keer tegen de kinderen zeggen. Maar Audrey was met hele andere dingen bezig.

Dus toen heb ik haar een brief geschreven. Dat deden we wel vaker als er grote thema’s waren waar we niet uitkwamen.

Een brief aan Audrey

Om Audrey beter te kunnen begrijpen, schreef Stef haar een brief. Dat was ooit een tip van een Nicaraguaanse therapeute. Die zei: ‘Als je elkaar even niet zo goed begrijpt, moet je een brief schrijven. Dan denk je na over wat je zegt.’ In zijn brief vertelt Stef onder andere dat hij niet helemaal kon overzien wat deze hele situatie met Audrey deed. Hij was ook geschrokken van het geweld, maar voelde zich ondertussen best heel welkom in Andalusië. Hij realiseerde zich dat dit voor Audrey misschien heel anders was.

Audrey schreef daarop een brief terug aan haar Stef en beschrijft daarin onder andere hoe ze zichzelf niet meer was. Dat het leek alsof ze doorging en tegelijkertijd in stukken brak. En hoe ze nu een verandering doormaakt. Ook bedankt ze Stef voor zijn geduld en liefde: ‘Soms herken je me niet meer, maar blijf je toch van mijn houden.’

Nog veel meer brieven

En toen besloot Stef om nog veel meer brieven te gaan schrijven. Niet naar zijn eigen vrouw, maar naar andere inwoners van Andalusië. Waarom hij dat precies deed, is hem nog niet helemaal duidelijk.

Misschien was het een bezigheidstherapie, een fijne, ouderwetse vorm van afleiding. Maar mijn hemel! Wat heb ik veel brieven geschreven!

Stef schreef honderden brieven aan mensen in zijn omgeving. Aan de hand van deze briefwisselingen leert hij zijn voorlopige thuisbasis beter kennen en begrijpen. De verhalen die eruit voortvloeien werden de basis van zijn nieuwe serie: Brieven aan Andalusië.

Ik stelde vragen over flamenco, over Franco, over de liefde en de dood, over triviale zaken en grote dilemma’s. Over het Andalusië van toen, van nu en van altijd. Aan mijn dorpsgenoten vroeg ik waar de lekkerste bakker zat en wat wij moesten doen om hier het beste te aarden.

Eerste aflevering

In de eerste aflevering vertelt Stef over de situatie in Nicaragua, hoe ze dat land zijn ontvlucht, waarom ze in Andalusië belandden en hoe zij daar als nieuwkomers een nieuw leven proberen op te bouwen. In deze aflevering staan nieuwkomers in Andalusië centraal. Hij vraagt dorpsbewoners om er met hem over te corresponderen. Zo vraagt hij bijvoorbeeld in een brief aan zijn sportleraar of vluchtelingen hier welkom zijn. En aan Howard, die in een flamenco-pak zakdoekjes op straat verkoopt, vraagt hij waar hij vandaan komt en hoe hij in Andalusië is beland.

De kracht van een brief

‘Een brief heeft iets ontwapenends’, zegt hij in een interview voor de VPRO Gids. En Stef heeft gelijk. In de serie lezen de brievenschrijvers voor uit eigen brief. Daarna kijk je anders naar de mensen die ze voorlezen. Ze vertellen over het leven in Andalusië en wat dat met hen doet.

Met zijn brieven raakt Stef niet alleen het hart van zijn vrouw, maar ook die van de andere brievenschrijvers én van de kijker! Door deze prachtige serie van Stef realiseer ik me opnieuw wat de kracht is van een brief. Begrijp je iemand niet zo goed? Schrijf dan eens een brief! Daarmee kan je een afstand overbruggen, moving anything but your heart!

Nieuwsgierig geworden?

Brieven aan Andalusië werd een zesdelige, persoonlijke serie over Spanje, Nicaragua en het gezin van Stef Biemans. Het is een soort jaarverslag van hoe zij een nieuw leven in Andalusië proberen op te bouwen met het drama van Nicaragua dat daarboven hangt en de pijn die daarbij komt kijken.

Het gaat over een familie die op de vlucht is in een wereld waar steeds meer mensen op de vlucht zijn.

Wil je de serie met eigen ogen zien? Dat kan zondags om 20:15 uur op NPO 2 of kijk de afleveringen terug via NPO Start. De beelden zijn voor postliefhebbers echt de moeite waard!

Lieve groetjes,

Nienke

PS Sinds we met een nieuwe versie van een programma voor onze website werken, lukt het nog niet om een video (zoals die bovenaan dit blog) in toe voegen zodat die je ook kan afspelen. Daar wordt aan gewerkt. De video kan je tot die tijd ook via NPO Start bekijken.